FUTBOLDA KOORDİNASYON
Koordinasyon, amaca yönelik bir harekette iskelet kasları ile merkezi sinir sisteminin uyum içerisinde çalışması, etkileşimi anlamında bir kavramdır.
Modern spor biliminde koordinasyon, tekniği belirleyici önemli bir faktördür. Sporsal verim, yalnızca kondisyonel özelliklere ya da enerji metabolizmasına değil, aynı zamanda psiko-nörolojik süreçlere bağlı bir kavramdır. Bu süreçlerde koordinasyonu içerir.
Spor pedagojisinde bu kavram için sık sık “beceri” ve bazen de “çeviklik” terimleri de kullanılır.
Beceri; Futbolcunun hareketlerini doğru hedef ve daha az bir efor ile uygulayabilmesini, yeni ve her an değişkenlik gösteren oyun akışı içerisinde en uygun çözüm yolunu bulabilmesini, yeni hareketlerin kısa zaman içerisinde öğrenilmesini mümkün kılan bir özelliktir.
Beceri 2’ye ayrılabilir;
1.Genel beceri; Çok çeşitli ve değişik spor dallarında yapılan sportif faaliyetlerle elde edilen beceridir.
2. Özel beceri; Özel dalın performansını tayin eden faktörlere bağlı olup, başka bir spor dalına aktarılamaz. Futbolda mükemmel bir beceri özelliğine sahip olan bir oyuncunun, voleybolda aynı beceriyi gösteremeyeceği gibi. Bu özel beceri, ancak futbolun yapısına uygun alıştırma ve yöntemlerle geliştirilebilir.
Çeviklik ise, bütün motorsal davranışların kondisyonel ve koordinatif kalitesini anlatır.
Meinel’e göre beceri, bütün vücudun her tür hareketinin koordinasyonudur. Yine beceri, futbolcunun kısa zamanda karmaşık hareketleri çabuk ve amaca uygun olarak uygulayabilme yeteneğidir.
Futbolcuların koordinasyonu, top ile yapılan hareketlerde, özellikle de 1:1 pozisyonlarda değer kazanır. Örneğin baskı altındaki aldatmalarda, çalımlarda, kaleye şut atmalarda ve kafa toplarına çıkışlarda...
Koordinasyonu gelişmiş becerili futbolcular, beklenilmeyen ve çok zor pozisyonlarda dakik olarak en uygun çözüm yolunu bulur(oyun zekası) ve gerçekleştirir. Anlaşılmayan oyun şartlarında(değişik saha zemini, ölçüleri, ışıklandırma gibi) yüksek uyum yeteneği gösterir. Dengesi bozulan bir oyuncunun süratle normal pozisyona dönebilmesi, becerili hareketlerin tipik bir örneğidir.
Hirtz, beceri kavramını oluşturan bileşenleri şöyle sıralar:
-Tepki gösterme yeteneği,
-Konumunu saptayabilme,
-Çeviklik,
-Hareket organlarını iyi kullanabilme yeteneği.
Fetz bunlara ek olarak:
-Hareket duygusu,
-Yumuşaklık,
-Uyum yeteneği,
- Hareket esnekliği özelliklerini de beceri kavramını oluşturan bileşenler olarak sayar.
Antrenman Bilimi yönünden ele alındığında, koordinatif yetenekler sportif başarının bir bileşenidir. Bu bakımdan geliştirilmesini, yalnız tekniklerin öğretim sürecinde düşünmemek gerekir. Koordinatif yetenekler doğuştan kazanılan yetenekler değillerdir. Kuşkusuz katılımsal özelliklerin oluşturduğu bir temelden yararlanırlar. Ancak öğrenme sayesinde çevre ile kurulan aktif (etkili) iletişim sonucunda ortaya çıkarlar. Her bir koordinatif yeteneğin gelişmişlik düzeyi, hareket becerileri ve sportif tekniklerin öğrenilmesinde etkili olur. Böylelikle koordinatif yeteneklerin gelişmişlik düzeyi ile sportif tekniklerin öğrenilebilirliği arasında sıkı bir ilişki olduğu söylenebilir.
Koordinatif yeteneklerin gelişmişlik düzeyi şu konularda kendini belli eder.
1. Hareket programlarının hayata geçirilmesinde,
2. Hareket becerilerinin ya da sportif tekniklerin öğrenme hızı ve düzeyinde,
3. Kondisyonel yeteneklerin koşullara uygun ve ekonomik kullanımında.
Beceriyi geliştirmenin en iyi devresi, çocukluk ve gençlik çağıdır. Çünkü bu devrelerde organizma sonraki gelişim çağlarına nazaran daha esnektir. Böylece pek çok yıllar antrenman bölümleri içerisinde uygulanacak yeni ve karmaşık oyun hazırlıkları için gerekli temeller atılmış olur.
Özel beceriyi geliştirmek için yapılan çalışmalarda özel dalın tekniğini içeren alıştırmalar ön plana alınmalıdır. Futbolda aşağıdaki alıştırmalar becerinin gelişiminde etken olabilir;
1. Uzun bir ip veya jimnastik bankı üzerinde seri şekilde sıçramalar.
2. Top havaya atılır, çömelme, yatma, oturma, yerinde dönüşler sonrası gibi hareketler yapılır, top yere düşmeden tekrar kontrol edilir.
3. Sırtüstü yatış durumunda top başın arkasından öne atılır ve önde yakalanır. Hareket hızlı olarak peş peşe yapılır.
4. Ayakta top önden havadan arkaya atılır. Yarım dönüş yapılır ayakla kontrol edilir.
5. Futbolcu her iki ayağındaki iki ayrı topu topu öne doğru sürerken zaman zaman değiştirir.
6. Engeller arasında top sürme(öne, geriye, tek bir çizgide, zik zak şeklinde v.s…)
7. Eşler karşılıklı, her oyuncuda bir top var. Eşler bir topla yerden ayaklarıyla paslaşırken, diğer topla havadan elleriyle paslaşırlar…
|
